Thijs ·
Over een kleine week start het EK voor het Nederlands elftal. Voor bondscoach Frank de Boer zijn het weken van de waarheid om nog iets van zijn trainerscarrière te maken. Zijn start als trainer was buitengewoon veelbelovend. Met een Ajax-team dat nog lang niet zo sterk was als het team van nu werd hij vier keer op rij kampioen. Daarna kreeg hij een paar tikken te verduren: hij vertrok bij Ajax na op de laatste dag het kampioenschap te hebben verspeeld tegen de Graafschap, werd vervolgens na nog geen drie maanden ontslagen bij Inter Milaan, waarna hij bij Crystal Palace na 77 dagen (!) alweer op de stoep werd gezet. De resultaten die hij daarna als trainer van Atlanta United behaalde waren niet eens zo slecht, maar die periode speelde zich ver buiten het gezichtsveld af van de Nederlandse voetbalvolger. Om alsnog de trainer te worden die velen aan het begin in hem zagen heeft de Boer een succes nodig. Een mooiere kans om een cv op te poetsen dan een eindtoernooi spelen met het nationaal team is er niet. Maar de vraag is wel welke prestatie de Boer daarvoor met zijn elftal leveren moet.
Algemeen wordt erkend dat Nederland niet behoort tot de favorieten voor de EK-titel. België, Engeland, Frankrijk, Italië, Portugal en Spanje hebben allemaal de beschikking over veel betere selecties dan Nederland en ook Duitsland is normaal gesproken sterker. Wij Nederlanders weten dit dondersgoed, maar verwachten toch ook weer wonderen. Hoe kan de Boer ervoor zorgen dat hij die verwachtingen waarmaakt en daarmee weer in het hart van de Nederlander wordt gesloten?
Nederlanders zullen in de regel met trots terugkijken op de toernooien van 2008 (kwartfinale), 2010 (finale) en 2014 (halve finale). Het toernooi in 2012 was er daarentegen één om snel te vergeten. Het verschil met de andere drie toernooien was dat in 2012 werd gedacht dat met een vrijwel ongewijzigde selectie wel weer zo’n topprestatie kon worden geleverd als in 2010. Die overschatting leidde meteen al tot een valse start tegen Denemarken. Onderlinge irritaties en het ontstaan van verschillende “kampen” waren het gevolg. De teamgeest van 2010 was verdwenen en Nederland eindigde roemloos met nul punten uit drie wedstijden. De les die de Boer kan trekken uit dit toernooi is dat teamgeest én een goed resultaat in de eerste wedstrijd zeer bepalend zijn. Deze voor de hand liggende lessen zal de Boer kennen en ongetwijfeld op zijn spelers proberen over te brengen.
In 2008 was het Nederlands elftal van van Basten een swingend geheel tot het zeer onverwacht ten onder ging in de kwartfinale tegen het Rusland van Guus Hiddink. Er heerste een trots gevoel na afloop omdat Nederland in staat was geweest om met attractief voetbal ruim te winnen van Italië en Frankrijk. Dit bewijst dat een goed gevoel niet enkel afhankelijk is van het eindresultaat maar ook kan blijven hangen door de spelopvatting. Probleem voor de Boer is dat Berghuis, Weghorst, Depay, Malen, Wijnaldum en Promes niet het niveau en de creativiteit hebben van Sneijder, van der Vaart, Kuyt, van Nistelrooy, Robben en van Persie in die tijd. De optie attractief en aanvallend spelen valt daarmee af, de Boer heeft simpelweg niet de topkwaliteit tot zijn beschikking die op EK-niveau daarvoor nodig is.
De lessen uit 2010 en 2014 zijn misschien waardevoller voor de Boer. Ten eerste lag er twee keer een gelukkige loting ten grondslag aan het succes. Het enige topland dat Nederland in 2010 versloeg was Brazilië, verder waren (minimale) zeges op Denemarken, Japan, Kameroen, Slowakije en Uruguay voldoende om de finale te bereiken. In 2014 werd in de eerste wedstrijd prachtig gewonnen van Spanje, maar volgden daarna “met de hakken over de sloot” overwinningen op respectievelijk Australië, Chili, Mexico en Costa Rica alvorens tegen Argentinië het onderspit werd gedolven. Kan de Boer dan enkel bidden voor een gelukkige loting om zijn carrière te redden? Nou nee, een ander feit is dat de bondscoaches in 2010 en 2014 on-Nederlands realistisch durfden te spelen. Dat ging niet zonder kritiek. Want waarom had van Marwijk in 2010 met van Bommel en de Jong zelfs twee brekers nodig op het middenveld? En hoe haalde van Gaal het in 2014 toch in zijn hoofd om af te stappen van het heilige 4-3-3 systeem? De kritiek was hevig, maar voor de Boer is het een geruststellende gedacht dat met het succes die kritiek ook verstomde en zelfs plaats maakte voor trots over dit nieuwe realisme.
Het antwoord op de vraag hoe de Boer ervoor kan zorgen dat hij de verwachtingen waarmaakt en daarmee weer in het hart wordt gesloten is simpel. Zijn enige kans is de weg die hij nu bewandelt met zijn team. Wil de Boer kans maken om met Nederland net als in 2008, 2010 en 2014 positief in de geschiedenisboekjes te geraken dan moet hij vooral niet bang zijn om realistisch voetbal te blijven spelen ondanks alle kritiek. In de poulefase komt Nederland geen toplanden tegen dus kan een systeem worden ingeslepen zonder echte kleerscheuren op te lopen. Daarna moet de Boer ten eerste blijven hopen op een gunstige loting en is er maar één topprestatie nodig (zoals tegen Brazilië in 2010 en Spanje in 2014) om het toernooi door de voordeur te kunnen verlaten. Het is een dun koord waarop de Boer balanceert, en alleen daarom al verdient hij alle steun van het Oranje legioen!